Stockholm Sendromu nedir? Rehine ile fail arasındaki empati ve güven ilişkisini keşfedin! #StockholmSendromu #Psikoloji #Empati
Stockholm Sendromu Nedir? Nasıl Ortaya Çıkar?
Stockholm sendromu, rehine ile onu rehin alan kişi arasında zamanla gelişen empati, sempati ve duygusal bağ durumunu ifade eder. Adını, 1973 yılında İsveç’in Stockholm kentinde gerçekleşen bir banka soygununda rehin alınan kişilerin, soyguncularla kurdukları sıra dışı duygusal bağdan alır. Olay sonrası, rehinelerin polise karşı soyguncuları savunması ve onlarla empati kurmaları dikkat çekmiştir. Psikiyatr Nils Bejerot tarafından tanımlanan bu sendrom, günümüzde yalnızca rehine durumlarında değil, farklı insan ilişkilerinde de karşımıza çıkabilen bir psikolojik durumdur.
Empati ve Güven İlişkisi Üzerine Kurulu Bir Süreç
Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Cemil Çelik’e göre Stockholm sendromu, ilk etapta korku ve tehdit ortamında başlasa da zamanla fail ve mağdur arasında karşılıklı güvene dayalı bir ilişkiye dönüşebilir. Rehine, hayatta kalma içgüdüsüyle kendisini failin yerine koyar, onu anlamaya çalışır ve sonunda ona karşı sempati geliştirebilir. Bu bağ, çoğu zaman mağdurun failden korkmaması, hatta onu koruma eğilimi göstermesiyle sonuçlanır.
Stockholm Sendromunun Belirtileri ve Süreçleri
Bu sendromda, rehine özgürlüğüne kavuştuğu anda dahi faile karşı olumlu duygularını sürdürebilir. Hatta faille iletişim kurmaya devam edebilir ve onunla ilgilenebilir. Korku duygusunun yerini, güven ve bağlılık alır. Bu durum, sadece soygun ve rehine senaryolarında değil; duygusal ilişkiler, arkadaşlıklar ve güç dengesinin bozulduğu diğer insan ilişkilerinde de gözlemlenebilir.
Dijital ve Sosyal İlişkilerde Stockholm Sendromu
Stockholm sendromu yalnızca geçmişteki soygun olaylarıyla sınırlı değildir. Günümüzde, bazı toksik ilişkilerde veya bağımlılık oluşturan sosyal ortamlarda da benzer psikolojik durumlar ortaya çıkabiliyor. İki kişi arasında yaşanan güç ve kontrol dengesizliğine rağmen, mağdur olan tarafın karşı tarafa bağlılık geliştirmesi, sendromun günümüzdeki yansımaları arasında yer alıyor.
Empati ve Sempati Dengesi
Stockholm sendromunda empati ve sempati duyguları yoğun şekilde hissedilir. Failin davranışlarının haklı görüldüğü, mağdurun ise onunla özdeşleştiği bu psikolojik süreç, hayatta kalma mekanizması olarak açıklanıyor. Zamanla gelişen bu bağlılık, mağdurun kendi kimliğini geri planda bırakıp failin düşünce ve duygularını sahiplenmesine neden olabiliyor.
Farklı İlişkilerde de Görülüyor
Uzmanlar, bu sendromun yalnızca rehine durumlarıyla sınırlı olmadığını vurguluyor. Örneğin; güç dengesinin bozulduğu bir arkadaşlık ya da ilişki içinde de Stockholm sendromuna benzer durumlar gelişebilir. Baskın karakterli bir kişinin yanında olan birey, zamanla ona bağlılık ve anlayış geliştirebilir. Bu durum, mağdurun kendini koruma ve güvenli hissetme çabasıyla bağlantılıdır.
Stockholm Sendromu: Günümüzde Hâlâ Etkili Bir Psikolojik Durum
Stockholm sendromu, insan ilişkilerinde hâlâ etkisini sürdüren ve üzerine araştırmalar yapılan önemli bir psikolojik durumdur. Kişinin, karşısındaki kişinin yerine kendisini koyarak, ona karşı duyduğu korkuyu ortadan kaldırması ve sonunda empatiyle sempati geliştirmesi bu sendromun temel özelliklerindendir. Uzmanlar, bu durumun fark edilmesinin, kişilerin sağlıklı sınırlar kurabilmesi için kritik önemde olduğunu vurguluyor.