Bu hafta sonu gökyüzü, Satürn’ün ünlü halkalarının geçici olarak kaybolmasıyla dikkat çekiyor. Güneş Sistemi’nin en ilginç gezegenlerinden biri olan Satürn, bu sefer alışılmışın dışında bir şekilde gözlemlenecek. Halkalar, Dünya’dan bakıldığında neredeyse tamamen kaybolmuş gibi görünecek, ancak bu durum yalnızca geçici bir optik yanılsama. Endişelenmeye gerek yok, çünkü bu olay gezegenlerin yörünge hareketlerinden kaynaklanıyor.
Satürn’ün Halkaları Neden Görünmez Hale Geliyor?
Satürn’ün halkalarının geçici olarak kaybolması, gezegenlerin yörünge eğimleri ve Güneş etrafındaki hareketlerinden kaynaklanıyor. Satürn, 26,73 derece eğime sahip bir yörüngeye sahipken, Dünya’nın eksen eğimi ise 23,5 derece. Bu iki gezegen belirli bir hizaya geldiğinde, Satürn’ün halkaları Dünya’ya neredeyse yatay bir konumda döner. Bu açıda, halkalar adeta kaybolmuş gibi görünür. Michigan Eyalet Üniversitesi Abrams Planetaryumu Direktörü Dr. Shannon Schmoll, “Satürn ve Dünya, Güneş’in etrafında dönerken bazen Satürn’ün halkalarını tam kenarından göreceğimiz bir noktaya geliriz. Halkalar son derece ince olduğu için bu açıdan bakıldığında onları fark etmek neredeyse imkânsız hale gelir” diyor.
Halkasız Satürn Nasıl Görünecek?
Bu hafta sonu gökyüzüne bakanlar, Satürn’ün alışılmış görüntüsünden oldukça farklı bir manzara görecekler. Çıplak gözle ya da düşük güçlü teleskoplarla bakıldığında, gezegenin halkaları neredeyse tamamen görünmez olacak. Ancak daha güçlü teleskoplarla yapılan gözlemlerle halkaların, gezegenin ortasından geçen ince bir çizgi gibi göründüğü fark edilebilecek.
NASA’ya göre, Satürn’ün halkaları sanıldığından çok daha ince yapıya sahip. Ortalama kalınlıkları sadece 9 metre civarında ve en kalın noktalarında bile 1 kilometreyi aşmıyor. Satürn’ün devasa çapı düşünüldüğünde, halkalar neredeyse kağıt gibi ince bir yapıya sahip.
Halkalar Ne Zaman Tekrar Görünecek?
Satürn’ün halkalarının kaybolma olayı Mart ayının son haftasında en belirgin hâlini alacak. Nisan ayına kadar halkalar neredeyse tamamen kaybolmuş gibi görünecek. Ancak Satürn’ün yörüngesindeki hareketi devam ettikçe, halkalar tekrar görünmeye başlayacak. Dr. Schmoll, “Güçlü teleskoplarla halkalar kısa sürede yeniden fark edilebilir. Ancak çıplak gözle veya küçük teleskoplarla gözlem yapanlar için halkaların tam anlamıyla belirgin hale gelmesi birkaç ay sürecek” diyor.
Bu Olay Ne Kadar Nadir?
Satürn’ün halkalarının bu şekilde görünmez hale gelmesi, yaklaşık her 13-15 yılda bir gerçekleşen nadir bir olaydır. Daha önce 1980, 1995 ve 2009 yıllarında benzer bir durum yaşanmıştı. NASA’ya göre, bir sonraki halkaların kaybolma olayı 2038 veya 2039 yıllarında gerçekleşecek. O dönemde Satürn’ün konumu daha uygun olacağı için bu ilginç olayın gözlem açısından çok daha net görülebileceği belirtiliyor.
Satürn’ün halkalarının geçici olarak kaybolması, gökyüzü gözlemcileri için önemli bir fırsat sunuyor. Bu ilginç olayın nedenini ve ne zaman tekrar gerçekleşeceğini öğrenmek, astronomiye olan ilgiyi artırabilir.